| ...... ... |
. |
. |
. |
. |
. |
Đức
Phật và Phật pháp
HT. Narada
Phạm Kim Khánh dịch
- [26]
- Những hình thức
Sanh và Tử
- "Mãi mãi hạng
thiển trí tìm đi tái sanh,
- Mãi mãi sanh đến, rồi tử đến,
- Mãi mãi người khác đưa ta đến mồ." -- Tạp A Hàm
Pháp Thập Nhị Nhân Duyên
dùng những danh từ kỹ thuật tế nhị để diễn tả tiến trình sanh tử
và dạy rằng hiện tượng chết phát sanh do một trong bốn nguyên nhân sau
đây:
1. Sự kiệt
lực của Nghiệp Tái Tạo (kammakkhaya)
Người Phật tử tin rằng thông thường, các tư tưởng, tác
ý, hay ý muốn thật mạnh lúc sinh tiền, sẽ hồi sinh với một năng lục
mạnh mẽ trong giờ phút lâm chung. Chính tư tưởng cuối cùng ấy tạo điều
kiện cho sự tái sanh sắp đến. Khi năng lực của Nghiệp Tái Tạo (janaka)
đã kiệt thì những sinh hoạt của cơ thể mà luồng sinh lực nằm trong đó
cũng chấm dứt. Có khi chấm dứt sớm hơn tuổi thọ thông thường trong cảnh
giới ấy. Trong trường hợp nầy thường xuyên xảy đến cho chúng sanh
trong cảnh khổ (apaya) nhưng cũng có thể xảy ra trong những cảnh giới
khác.
2. Hết tuổi
thọ (ayukkhaya)
Tuổi thọ có thể dài hay ngắn tùy vào cảnh giới. Những
cái chết tự nhiên như chết già, chết vì hết tuổi thọ, thuộc về loại
nầy.
Có những cảnh giới trong ấy kiếp sống dài hơn ở những
cảnh khác. Trong cảnh giới của mình, nếu tuổi thọ đã đến mức tối
đa, kiếp đã mãn, thì dầu nghiệp lực còn mạnh cũng phải chết. Tuy nhiên,
nếu năng lực của Nghiệp Tái Tạo thật mạnh, nghiệp lực có thể tự hồi
sanh, tạo "Sắc" mới trong cảnh giới ấy hay trong một cảnh giới
cao hơn, như trường hợp chư Thiên.
3. Nghiệp
Tái Tạo và tuổi thọ đồng thời chấm dứt cùng một lúc (ubhayakkhaya).
4. Một nghiệp lực ngược chiều, thật
mạnh, ngăn chận, làm bế tắc thình lình luồng trôi chảy của Nghiệp
Tái Tạo (upacchedaka kamma).
Những cái chết đột ngột, bất đắc kỳ tử, và những
trường hợp yểu tử đều do nhân nầy.
Một năng lực thật mạnh có thể đổi chiều hướng một
mũi tên bay, hay ngăn chặn lằn bay, làm cho mũi tên rơi xuống đất. Cũng
dường thế ấy, một nghiệp lực thật mạnh trong quá khứ có thể đánh
tan tiến trình tư tưởng cuối cùng và tiêu diệt kiếp sống tâm linh của
một chúng sanh. Cái chết của Devadatta (Đề Bà Đạt Đa) là do nghiệp
tiêu diệt mà ông đã tạo.
Ba trường hợp đầu tiên được gọi chung là "chết
đúng thì" (kala marana). Trường hợp thứ tư là "chết không đúng
thì" (akala marana).
Như ngọn đèn dầu có thể tắt vì bốn nguyên nhân:
1. Tim lụn.
2. Dầu cạn.
3. Tim lụn và dầu cạn cùng lúc, và
4. Những nguyên nhân khác từ bên ngoài như một cơn gió
mạnh thổi qua.
Theo Phật Giáo cũng có bốn lối sanh là:
1. Noãn sanh (andaja), sanh từ trong trứng.
2. Bào sanh (jalabuja), sanh từ trong bào thai.
3. Thấp sanh (samsedaja), sanh từ chổ ẩm thấp.
4. Hóa sanh (opapatika), đột nhiên
sanh ra.
Tất cả chúng sanh đều được
sanh ra theo một trong bốn lối ấy.
Chim và những loài bò sát có trứng thuộc loại noãn sanh.
Người, một vài cảnh Trời trên quả địa cầu, và loài thú thuộc loại
thai sanh, hay bào sanh. Có những mầm giống được sanh ra và trưởng thành
từ nơi ẩm thấp, như vài loại côn trùng, thuộc loại thấp sanh. Những
chúng sanh thuộc loại hóa sanh thường là vô hình đối với con người, tức
mắt người không thể thấy. Do nghiệp quá khứ, các chúng sanh ấy bỗng
nhiên xuất hiện, khởi phải qua một giai đoạn phôi thai nào. Ngạ quỉ
(peta), chư Thiên (deva), và chư Phạm Thiên (Brahma) đều thuộc loài hóa
sanh.
|
|