- Kinh Hiền Ngu
- Thích Trung Quán dịch
- PHẨM THỨ NHẤT
- PHẠM THIÊN THỈNH PHÁP
CHÍNH tôi được nghe: Một thời Đức
Phật ở nước Xá Vệ, tại đạo tràng Thiện Thắng. Cũng do lòng bi thiết
cứu thế, hoằng pháp độ sinh, đã mất bao công gian khổ tu tập. Khi mới
thành Phật, thấy vấn đề trên đối với tất cả chúng sinh khó, nên
Ngài tự nghĩ rằng: "Tất cả chúng sinh mê tối thâm độc qúa, lòng dạ
đảo điên, kiến thức hẹp hòi, chỉ mê theo những lối tà đạo, rất khó
giáo hóa, ta có ở đời cũng vô ích, chi bằng ta vào cõi Vô Dư Niết Bàn
là hơn".
Khi đó ông vua cõi trời Phạm
Thiên biết Ngài tự nghĩ như vậy, liền từ trên trời bay xuống tận nơi,
tới trước làm lễ, rồi qùy gối chắp tay cung kính thưa với Ngài rằng:
- Kính lạy Đức Thế Tôn ! Vừa đây
con được biết ý niệm của Ngài, vì thấy chúng sinh điên đảo khó giáo
hóa, nên Ngài muốn vào Niết Bàn, vậy con tới đây xin cầu thỉnh Ngài
ở lại truyền Pháp cho đời, khiến ánh sáng chân lý lan tràn khắp cõi
nhân gian thiên thượng muôn loài được thấm nhuần đức hóa, thoát qua khỏi
luân hồi sinh tử trong sáu thú, đời đời được an vui tự tại nơi Phật
Quốc. Kính xin Ngài hoan hỷ nhận lời thành kính cầu thỉnh của con.
Phật dạy: - Ông có lòng vì tất cả
chúng sinh vậy cũng tốt, song tôi nhận thấy chúng sinh bị trần cấu che tối,
say mê, tài sắc, danh vọng, ăn ngon, ngủ kỹ, tham dục, sân si, lòng dạ
đen tối không có chút trí tuệ gì, vì thế tôi có ở đời cũng chỉ luống
công thôi! Nên tôi muốn vào Niết Bàn là một sự an vui hơn.
Ông lại thưa rằng: - Kính lạy đức
Thế Tôn! Xin Ngài nhủ lòng thương đến con và tất cả chúng sinh trong
cõi trời, cõi người, đương bị màn vô minh che tối, tìm ra không biết lối,
ngày nay biển Pháp đã đầy, cờ Pháp đã dựng, thời đã tới, những
chúng sinh có thể độ được, con xem số đó cũng khá đông nhiều. Vậy
kính mong Ngài thi ân tế độ hoằng pháp lợi sinh.
Kính lạy Ngài! Con nhớ cách đây
vô số kiếp, cũng vì lũ chúng con nên Ngài từng góp nhặt, một bài kệ,
cho đến một câu đạo, đến nỗi quên mạng sống, bỏ cả vợ con yêu dấu,
hy sinh vì Phật pháp, một cách rùng mình sởn gáy, tất cả không ai làm nổi,
được những hạnh của Ngài đã thực hiện, giờ đây Ngài đã thành tựu
trên công cuộc tầm đạo giải thoát, chúng sinh như những áng cỏ trên mặt
đất bao la bị sương mù phủ đậy đã lâu năm đương ngóc ngó ánh thái
dương phản chiếu, để biến thành những bông hoa tươi đẹp. Kính lạy
Ngài, xin chớ bỏ lũ chúng con để vào Niết Bàn.
Con lại nhớ kiếp qúa khứ cách đây
đã khá lâu xa có một ông vua tên là Tu Lâu Bà ở Châu Diêm Phù Đề, cai
trị tám mươi bốn ngàn nước nhỏ, sáu muôn núi sông, tám mươi ức Tụ
Lạc, hai vạn bà Phu nhân và một vạn quan Đại thần.
Đối với thời ấy, phúc đức và
thế lực của vua Tu Lâu Bà không ai bì kịp, nhân dân thuở đó đức vua,
được an lạc thái bình, mưa hòa gió thuận, vui sướng vô cùng vô tận!
Một hôm vua tự nghĩ rằng: -
"Đối với vật chất ta đã giúp dân được đầy đủ, nhưng về tinh
thần giải thoát cho con người chưa có. Nếu con người chỉ sống theo vật
chất, sống theo tình dục, tâm như gỗ đá, tâm như cát sỏi tha hồ cho bốn
tướng sinh, già, bệnh, chết lôi quanh, thì không khác chi thú vật, ăn no nằm
mát, phơi mình trên đám phân tro, cho qua ngày đoạn tháng. Nhưng lẽ đó
là lỗi ở ta, ta có trách nhiệm tìm đường giải thoát cho họ".
Nghĩ thế rồi Ngài ra yết thị và
báo cho thiên hạ biết rằng: "Nếu ai biết đạo giải thoát của Phật
dạy nói cho ta hay, muốn dùng gì ta sẽ cung cấp cho đầy đủ".
Tuyên lệnh đã lâu, nhưng không thấy
ai đến nói, nhà vua luôn luôn mong mỏi, và tâm ý lúc nào cũng không được
vui!
Sau đó ông Tỳ Sa Môn, là một ông
vua cõi trời Tứ Thiên Vương thấy vậy bèn đến thử Ngài như sau.
Ông biến hình làm một con qủi Dạ
Xoa, mặt xanh lè, mắt đỏ như huyết, răng to như quả chuối măn, mọc chìa
ra ngoài, tóc dựng ngược, mồm phun lửa đến cung vua giựt lấy bảng rồi
nói: - Các ông vào báo cho nhà vua biết, tôi có Phật Pháp, nhà vua muốn
nghe, tôi sẽ giảng cho.
Quan Môn Giám nhận lời, vào tâu
vua rằng:
- Tâu bệ hạ ngoài thành có một
người hình thể khá sợ, tự nói có Phật Pháp, và xin nói cho bệ hạ
nghe, việc đó thế nào xin cho hạ thần được rõ ?
Nhà vua nghe nói, vui vẻ đội mũ mặc
áo chỉnh tề, tự ra đón tiếp mời vào chánh điệ⮠và nhường ngồi trên
ngai vàng, thiết đãi một cách rất trọng hậu.
Sớm ngày mai nhà vua bày một tòa
cao đẹp, trà nước xong xuôi, đánh trống ca nhạc rước Pháp sư thăng tòa
thuyết pháp, Pháp sư lên tòa ngồi yên tĩnh. Lúc đó có đông đủ quan quân,
dân chúng, nhà vua ra lễ bái Pháp sư, rồi quỳ xuống xin Pháp sư thuyết
pháp.
Pháp sư nói:
- Học pháp rất khó, ông muôn được
nghe không phải dễ.
Nhà vua thưa rằng: - Kính thưa Pháp
sư! Thương đến chúng tôi là kẻ ngu si, việc nghe Pháp phải đúng lễ thế
nào, xin cho chúng tôi được rõ.
Pháp sư nói: - Nếu nhà vua đem vợ
yêu con quí cho ta ăn, thì ta sẽ nói cho nghe.
Nghe xong nhà vua vui vẻ thọ giáo,
bái tạ lui ra trở về cung gọi vợ con nói:
- Tôi xin nói để các người hay: vợ
chồng cha con, yêu nhau trong vòng sinh tử, ân ái có ngày biệt ly, tôi muốn
tìm con đường giải thoát, cho tôi và lũ ngươi, vì thế tôi muốn đem thân
mạng của lũ ngươi dâng Pháp sư để cầu thành Phật; ý thế nào cho tôi
được rõ ?
Nghe xong hoàng hậu và thái tử liền
quỳ xuống, xin tuân lời chỉ giáo.
Được sự đồng ý rồi nhà vua liền
đem vợ con dâng Pháp Sư. Pháp sư nhận rồi, ngồi trên tòa cao, giữa đám
hội đông người nghiểm nhiên ngồi ăn, nháy mắt đã ăn hết, mọi người
thấy thế đều lắc đầu, lè lưỡi, kinh sợ hãi hùng.
Khi đó quần thần, dân chúng, thấy
nhà vua hành động như vậy, ai nấy đều không bằng lòng, và cho nhà vua
qúa ư mê chấp. Song họ có biết đâu nhà vua làm những việc mà người
đời không ai làm được. Họ như con ếch nằm trong đáy giếng, chưa bao
giờ nhìn thấy biển Đông. Sự nhìn xa trông rộng không phải kẻ phàm ngu
có thể so sánh.
Tiếp đến Pháp Sư đọc bài thơ
như sau:
- Nhất thiết hành vô thường.
- Sinh giả giai thị khổ !
- Ngũ ấm không vô tướng.
- Vô hữu ngã, ngã sở.
Nghĩa là :
- Hết thảy đều vô thường,
- Sinh ra tất phải khổ !
- Năm ấm không có tướng.
- Ta và của đều không.
Nhà vua nghe xong vui vẻ khôn xiết
! Sai người chép lấy, để ban phát cho mọi người trong nước, bắt ai
cũng phải tụng đọc.
Bấy giờ Pháp Sư (quỉ Dạ Xoa) thấy
vua có vẻ bình thản như vậy, liền hiện lại nguyên hình, nói rằng :
"Quí hóa nhà vua ! Biết tôn trọng Chánh Pháp như vậy không bao lâu
Ngài sẽ được thành Phât". Nói xong, bỗng nhiên lại thấy phu nhân
và thái tử hãy còn toàn vẹn.
Kính thưa Ngài ! Vua Tu Lâu Bà thuở
đó chính là ngài đẫy. Xưa kia Ngài đã hy sinh vì Pháp như vậy, sao nay Ngài
nỡ bỏ chúng sinh để vào Niết Bàn ?
Kính lạy Ngài ! Lại một kiếp nữa,
thuộc thời quá khứ, cũng Châu Diêm Phù Đề này, có một ông vua tên là
Kiền Sá Ni Yết Lê, thống trị nhiều nước, tám vạn bốn ngàn Tụ Lạc,
hai muôn Phu Nhân và thể nữ, một vạn quan Đại Thần. Nhà vua nhân hiền,
yêu thương tất cả, nhân dân sung sướng, cây cỏ xanh tươi. Dân coi vua như
một người cha lành.
Nhà Vua tự nghĩ như vầy : "Ta
được địa vị cao sang, tôn trọng quý giá ! Là do trước kia ta đã tạo
nhân lành. Hiện nay nhân dân được an vui sung sướng ! Tuy thế, chỉ an vui
về vật chất, song vật chất có ngày hoại diệt, không phải một sự an
vui lâu dài vĩnh viễn, muốn cho chính mình và tất cả chúng sanh, được
an vui vĩnh viễn, ta phải tìm đạo giải thoát do Phật dạy mới có kết
quả".
Nghĩ thế rồi vua sai các quan viết
bảng cáo thị, và truyền lệnh cho khắp trong nước biết : "Nếu ai có
Diệu Pháp, nói cho ta nghe, ý muốn gì ta sẽ cung cấp cho đầy đủ".
Sau có người Bà La Môn tên là Lao
Độ Sai, đi tới nói rằng: - Tôi có Diệu Pháp, các ông vào báo cho vua biết.
Quan Môn Giám liền đem tin ấy vào
tâu vua. Nhà vua nghe nói, ý rất vui mừng, mũ áo trang nghiêm, tự ra lễ
bái, hỏi han ân cần trịnh trọng rồi mời vào trong chánh điện, bày giải
một tòa cao đẹp, mời Pháp sư lên tòa ngồi yên tĩnh. Vua và hai bên tả
hữu chắp tay thưa rằng:
- Kính thưa Đại sư, được hạnh
phúc cho chúng tôi nhiều lắm! Hôm nay Đại sư có lòng thương đến chúng
tôi mà tới đây. Vậy kính xin thể lòng từ bi cao cả, thuyết Diệu Pháp
cho chúng tôi được thừa thụ.
Lao Độ Sai đáp: - Ta có trí tuệ cũng
phải mất bao công khó nhọc, tìm mãi ở phương xa, dầy công học tập,
không phải là một việc dể dàng quá như vậy.
Nhà vua thưa: - Kính thưa Đại sư,
ý Đại sư thế nào xin dạy bảo cho chúng tôi được rõ ?
Lao Độ Sai nói: - Nhà vua muốn được
nghe Pháp, thì phải khoét trên mình ra một ngàn lỗ, đổ dầu cho bấc, đốt
lửa cúng dàng ta, thì ta sẽ thuyết cho nghe.
Nghe nói, nhà vua vui vẻ nhận lời
xin khoét, và khất lại bảy ngày để báo cáo cho dân chúng biết, lời
báo cáo như sau:
"Tất cả quốc dân nên biết:
Vua Kiền Sà Ni Yết Lê sau bảy ngày nữa vì sự cầu đạo, sẽ khoét trên
mình ra ngàn lỗ, đốt đèn cúng dàng Pháp Sư, ai muốn nghe, và xem sự hy
sinh cúng dàng của nhà vua thì đến".
Bấy giờ các ông vua nước nhỏ và
nhân dân các nước, hay tin ai cũng buồn rầu, cùng nhau đến yết kiến và
tâu rằng:
- Kính thưa Đại Vương ! Tất cả
muôn dân nhờ phúc đức của Đại Vương được an lạc thái bình, như kẻ
mù được nhờ cây gậy, con dại ngóng mẹ hiền, nếu Đại Vương khoét
mình đốt đèn, tất nhiên tuyệt mạng, thì muôn dân trông cậy vào ai ?
Xin không nên vì một người mà nỡ bỏ chúng sinh trong thiên hạ.
Sau đó hai muôn bà phu nhân, và năm
trăm thái tử, một vạn Quan Đại Thần, tất cả đều can vua việc đó.
Nhà vua liền lớn tiếng nói:
- Các ông không nên cản trở tôi,
tôi hy sinh thân này để nghe một câu đạo, sau này tôi thành Phật, tôi sẽ
độ cho lũ các ông trước.
Họ thấy nhà vua khẳng khái như vậy,
ai nấy đều tha thiết kêu van! Nhưng vua cũng quyết định không thay đổi
ý kiến.
Hết hạn bảy ngày nhà vua tới trước
Pháp sư làm lễ và thưa rằng:
- Kính thưa Đại sư, chúng tôi xin
dốc lòng thành kính, theo lời chỉ giáo của Đại sư! Để bắt đầu khoét
mình đốt đèn cúng dàng, xin Đại sư hoan hỷ !
Nói xong nhà vua sai khoét, nhưng không
ai dám khoét. Sau đó có người Chiên Đà La đến khoét hộ cho vua, anh này
khoét xong, vất dao xuống đất chạy mất, khi đổ dầu bỏ bấc xong mọi
người coi thấy ai cũng rùng mình run sợ !
Nhà vua thưa rằng:
- Kính xin Đại sư thuyết pháp trước,
sau sẽ đốt lửa, sợ mạng tôi tuyệt thì không nghe pháp.
Lao Độ Sai đọc bài thơ rằng:
- Thường giả giai tận.
- Cao giả tất trụy ?
- Hợp hội hữu ly
- Sinh giả hữu tử.
Nghĩa là :
- Thường rồi có hết,
- Cao thì phải rơi,
- Hợp rồi có tan,
- Sinh thì có tử.
Đọc xong vua sai đốt lửa,
trong khi lửa cháy dữ dội, vẻ mặt nhà vua vẫn nghiễm nhiên tươi tỉnh,
không hề biến sắc. Ngài tự phát thệ rằng:
- Tôi chịu đau khổ để cầu nghe
đạo giải thoát, nguyện đem công đức này hướng về Phật qủa, sau khi
được thành, tôi sẽ lấy trí tuệ quang minh, phá ngu si hắc ám cho tất cả
chúng sinh.
Nói dứt lời, thì trời đất tự
nhiên chuyển động, tới cõi trời Tịnh Cư. Khi đó các người cõ Trời
ngó xuống xem, thấy một vị Bồ Tát đốt mình làm đèn cúng dường Pháp
Sư để nghe pháp, một cách rùng rợn ! Họ bay xuống đứng kín cả hư không,
ví sự cảm động quá ! Nên nhiều người sa nước mắt roi xuống thành mưa,
đồng thời họ lại tung hoa xuống để cúng dàng. Vua Đế Thích đến tận
nơi, tới trước khen và hỏi rằng:
- Nhà vua đau khổ như vậy thì có
hối hận gì không?
Nhà vua đáp: - Thưa không!
Đế Thích nói: - Tôi thấy nhà vua
run rẩy không yên như vầy, tự nói không hối, lấy gì chúng cớ biết rõ
được?
Đế Thích nói dứt lời, thì Ngài
tự thề rằng:
- Nếu tâm tôi thủy chung như một,
không hối hận gì, thì xin lỗ trên mình tôi, lại được bình phục như
cũ.
Vì lòng chân thực cầu đạo pháp
tha thiết, cảm động mười phương, nên những lỗ trên mình tự nhiên lại
được bình phục như cũ, thân thể lại tốt lành hơn xưa.
Kính lạy Ngài! Ông vua khoét mình
đốt đèn để cầu đạo thuở đó, chính là Ngài đấy. Ngài đã cực khổ
cầu Pháp như vậy, tới nay đã đầy đủ, tại sao không thuyết Pháp? Vào
Niết Bàn làm chi, để chúng sanh mất con mắt quang minh trí tuệ ?
Kính lạy ngài ! Lại một đời quá
khứ nữa, cũng Châu Diêm Phù Đề này có một ông vua, tên là Tỳ Lăng Yết
Lê thống trị được nhiều nước, tám vạn bốn ngàn Tụ Lạc, hai muôn
bà Phu Nhân và thể nữ, năm trăm Thái Tử, một vạn quan Đại Thần. Nhà
vua có đức nhân, coi dân như con đẻ, lại ham nghe chánh pháp, nên sai quan
Đại Thần tuyên lệnh cho toàn quốc biết như sau:
- Thông cáo cho toàn quốc biết:
Hoàng Thượng muốn được nghe Phật Pháp, ai biết đến nói cho ngài nghe,
Ngài sẽ trọng thưởng tùy ý muốn.
Cách thời gian lâu, có một người
dòng Bà La Môn, tên là Lao Độ Sai tới cung môn nói: - Tôi là người đã từng
nghiên cứu và tu tập giáo lý của Phật đã lâu, xin ông hãy vào tâu
Hoàng Thượng cho.
Theo lời yêu cầu của Lao Độ Sai,
quan Môn Giám vào tâu vua.
Nhà vua được tin rất vui vẻ, đội
mũ mặc áo trang nghiêm, thân ra cổng thành, trịnh trọng chào hỏi, rồi mời
vào trong chánh điện, thiết đãi trọng hậu. Sớm ngày mai vua sai bày một
tòa cao đẹp, thỉnh Pháp sư thăng tòa ngồi yên tĩnh.
Nhà vua và bá quan, nghiêm chỉnh
thân tâm, tới trước Pháp Sư cúi đầu lễ lạy, rồi qùy xuống thưa rằng:
- Kính thưa Đại Sư phát tâm từ bi, thuyết pháp cho chúng tôi được thừa
ân công đức!
Lao Độ Sai đáp: - Sự hiểu biết
của ta đây, là do ta chịu khổ đã lâu năm, đi tìm học ở bốn phương
xa mới được; nhà vua coi sự học một cách dễ dàng quá !
Nhà vua toát mồ hôi, một lòng
kính cẩn thưa rằng :
- Kính thưa Đại sư ! Việc nghe đạo
phải đúng quy tắc thế nào ? Chúng tôi là
kẻ trần tục phàm phu, không biết
sự lễ Pháp bao giờ, xin Đại sư chỉ dạy cho?
Đáp : - Nhà vua có thể đóng lên
mình một ngàn cái đinh sắt, được như vậy ta sẽ
thuyết pháp cho nghe.
Nhà vua thưa : - Dạ ! Xin tuân lời
dạy bảo của Đại sư, và xin ngài cho lui lại
bảy ngày, để báo cáo cho dân biết.
Nói xong lễ tạ lui ra, lời báo
cáo như sau :
- Tất cả toàn quốc nên biết,
tôi là Nhân Chúa Tỳ Lăng Yết Lê, vì muốn được
đạo giải thoát cho chính tôi, và
toàn thể, nên tôi đóng đinh trên mình một ngàn cái, cúng dàng Pháp sư,
quốc dân ai muốn biết sự thực hành của tôi, sau bảy ngày nữa xin mời
đến.
Dân chúng được tin nhà vua đóng
đinh trên mình, để cầu nghe giảng đạo. Họ nô nức kéo nhau đến kinh
thành rất đông, sau đó một số đại biểu của dân chúng lên tâu vua rằng
:
- Kính tâu Hoàng Thượng ! Lũ chúng
tôi thay mặt cho toàn thể quốc dân, đến
đây kính mừng Thánh thượng, thọ
lạc thiên thu, hưởng phúc lâu dài chúng tôi tự biết, nhờ ơn đức Hoàng
Thượng nên được thái bình an lạc, cúi xin thương đến toàn thể quốc
dân, miễn bỏ sự đóng đinh trên mình.
Sau đó, tiếp đến Phu nhân, thể nữ,
thái tử, quan đại thần cũng đồng thanh tâu
vua xin miễn bỏ việc đó.
Nhà vua đáp : - Tôi nhận thấy đã
bao kiếp tới nay, bị sống thác trong vòng sinh
tử luân hồi, thân mạng đã mất
đi vô số; những thân mạng ấy cũng chỉ đeo những tấm lòng tham dục,
giận tức, ngu si, nhìn lại số xương thịt trong những kiếp sinh tử ấy,
có thể chất cao hơn núi Tu Di, đầu rơi máu chảy ra nhiều hơn nước sông
lớn; nước mắt khóc người thân nhiều hơn nước bốn bể; những thân mạng
sống chết đó, chẳng qua cũng chỉ uổng mà thôi, chưa từng bao giờ vì
đạo pháp má hiến thân. Tôi đóng đinh cúng Pháp Sư để cầu thành Phật,
sau khi thành Phật, tôi sẽ lấy trí sáng suốt để trừ diệt bệnh kết sử
của lũ các người, và đưa dắt các người lên đường giác ngộ giải
thoát thành Phật, một việc ích lợi chung cho toàn thể chúng sinh, can tôi
làm chi ?
Theo lời nhà vua tuyên bố, mọi người
ai nấy đều im lặng, không dám nói năng gì hết.
Tới giờ phút này nhà vua đến
trước Pháp sư thưa rằng :
- Kính xin Đại Sư ra ân, thuyết
pháp trước đóng đinh, nếu đóng trước, thì tôi
sẽ chết không được nghe.
Đại Sư đọc bài thơ rằng :
- Nhất thiết giai vô thường,
- Sinh giả giai hữu khổ !
- Chư pháp không vô chủ.
- Thực phi ngã sở hữu
Nghĩa là :
- Tất cả đều vô thường
- Sinh ấy đều có khổ !
- Các pháp không có chủ.
- Thực chẳng phải ta có.
Pháp Sư đọc xong, nhà vua vui mừng,
sai người viết lấy bài thơ ban bố cho quốc dân, bắt ai cũng phải tụng
đọc.
Giờ phút bắt đầu, nhà vua sai người
đóng đinh, thì tất cả các ông vua nước nhỏ, và quân thần, dân chúng
trong đại hội, đều gieo mình xuống đất than thở. Trời đất chấn động
sáu lần, các ông thiên tử trên trời bay xuống, thấy ngài hy sinh cầu đạo
như vậy, ai nấy đều cảm động, rơi lệ chứa chan, một lòng tôn kính
tung hoa xuống cúng dàng. Vua Đế Thích xuống tận nơi hỏi rằng:
- Nhà vua quyết liệt tâm chí, cầu
đạo không tiếc mạng sống như vậy, để nguyện đời mai sau làm gì ?
Làm Đế Thích ư, làm Chuyển Luân Vương ư, làm Ma Vương, Phạm Vương ư ?
Đáp: - Thưa Ngài! Tôi quên mình để
cầu đạo giải thoát của Phật, để cầu làm Phật, và tế độ cho chúng
sinh cũng được giải thoát, chứ tôi không cầu phúc báo ở ba cõi sinh tử,
như Đế Thích, Chuyển Luân Vương, Ma Vương hoặc Phạm Vương.
Đế Thích hỏi: - Tôi coi nhà vua
đau đớn như thế, thì tâm có hối hận gì không?
Đáp: - Không!
Đế Thích hỏi: - Ngài nói không
thì lấy gì chứng tỏ ?
Nhà vua liền lập thệ thư sau:
- Nam mô tận hư không biến pháp giới
quá, hiện, vị lai chư Phật, tôn Pháp, Bồ Tát Hiền Thánh Tăng tác đại
chứng minh, con chí thành cầu Bồ đề, nếu tâm không hối hận, thì thân
thể lại được bình phục như củ.
Phát thệ dứt lời, thì những cái
đinh bật hết ra ngoài, thân thể quả nhiên lại được bình phục như
cũ.
Khi đó tất cả trời, người và
quan quân, dân chúng chứng tỏ tâm của Ngài thành thật cảm ứng như vậy,
ai nấy đều vỗ tay vui mừng không tả xiết !
- Kính lạy Ngài! Ông vua đóng đinh
trên mình thuở đó, chính là Ngài đấy! Tâm Ngài lớn như biển cả, rộng
như hư không, đã phá tan những tập kiến chúng sinh, chúng đương ngoai ngáp
trong chốn bùn lầy, nghẹt thở nơi hang tối. Kính lạy Ngài chớ bỏ đàn
con đau khổ mà vào Niết bàn.
- Kính lạy Ngài! Lại một kiếp nữa,
thuộc thời qúa khứ đã quá lâu, cũng Châu Diêm Phù Đề này, có một
ông vua tên là Phạm Thiên, sinh được một thái tử tên là Đàm Ma La Kiềm.
Thái tử có trí tuệ khôn sáng, ưa
ở nơi thanh vắng, ít sự xa hoa dục vọng, có tính tìm tòi chân lý, ham
nghe chánh pháp, nên thường sai người đi khắp đông tây, kiếm thầy học
đạo, đã nhiều lần, nhưng không gặp được một ai là người có chánh
pháp giải thoát. Trong thời gian tìm thầy chưa được, Thái tử thấy luôn
luôn khổ não, làm cho không lúc ngớt ý nghĩ nói trên.
Bấy giờ vua Đế Thích biết Thái
tử lòng thành như vậy, liền hóa thân làm người dòng Bà La Môn, đi đến
kinh thành, tới chỗ đông người nói rằng:
- Các bạn nên biết, tôi là người
hiểu biết Phật Pháp, nếu bạn nào muốn nghe, tôi sẽ giảng giải cho.
Họ liền đến mách bảo Thái tử,
ngoài thành có người tự xưng hiểu giáo lý đạo Phật.
Thái tử được tin thấy lòng vui sướng
vô cùng, vào phòng đội mũ tề chỉnh, và đem một số người theo hầu,
ra tiếp đón Pháp sư, lễ bái, hỏi han rồi mời vào trong cung nơi biệt thự,
thết đãi trịnh trọng.
Sớm ngày mai trà nước xong xuôi, vầng
thái dương mới nhôn khỏi núi ánh bình minh vừa tỏa khắp cõi không gian,
bầu trời yên lặng, thanh khí ôn hòa! Thái tử sai người bày tòa giảng
thuyết, Pháp Sư lên tòa ngồi yên tĩnh. Thái tử tới trước lễ bái, quỳ
gối chắp tay thưa rằng:
- Kính thưa Đại Sư, chúng tôi bị
những bức thành mờ tối vô minh dục vọng đã bao kiếp, là do không được
gặp chánh pháp của Như Lai, chúng tôi thành kính trước ngài, ngửa mong từ
bi giảng thuyết, để cho hết thảy được ân triêm đức hóa?
Đại sư nghiêm nét mặt đáp:
- Học đạo không phải một việc
dễ, ta đã biết bao công trình tìm thấy tu học, mới được hiểu biết.
Người chưa chút khó nhọc, nay muốn được nghe ngay, thực là coi sự học
đạo dễ dàng quá.
Thái tử thưa rằng: - "Kính thưa
Đại Sư ! Từ thân tôi cho đến vợ con tôi, vàng bạc châu báu, Đại Sư
dạy bảo thế nào, chúng tôi xin tuân mệnh không dám trái ý".
- Đại sư đáp: "Muốn nghe
pháp, Thái tử hãy đào một hố lớn, sâu chừng mười trượng, ở dưới
đốt than cho thật đỏ hồng, rồi Thái tử nhảy vào hố lửa ấy, cúng
dàng ta, thì ta sẽ thuyết pháp.
Thái tử nói: - Dạ xin tuân lời dạy
của Đại Sư.
Sau khi Thái tử sai người đào hố
thì nhà vua biết tin. Từ vua cho đến tất cả mọi người trong Hoàng cung
ai ai cũng lo phiền, và khuyên can, nhưng Thái Tử quên mình vì sự cầu đạo
giải thoát, nên không nghe theo những lời khuyên can ấy.
Sau nhà vua và các quan đều thưa với
Đại Sư rằng:
- Kính thưa Đại Sư ! Thương đến
lũ tôi, để miễn bỏ việc Thái tử nhảy xuống hố lửa, ngoài ra Đại
Sư muốn dùng gì chúng tôi xin dâng.
Đại Sư đáp: - Việc đó tùy ý
Thái tử, ta không bó buộc, đúng thế thì ta thuyết pháp, bằng không thì
thôi!
Nhà vua thấy tâm địa của Đại
Sư khẳng khái quá, nên ngài cũng vái chào rồi trở ra về, không nói năng
gì nữa.
Trở về nhà vua sai người đi thông
báo cho quốc dân biết rằng:
Lời thông báo như sau: - Tất cả
quốc dân nên biết, sau bảy ngày nữa Thái tử vì sự nghe đạo, nên xả
thân, nhảy xuống hố lửa, ai muốn thấy việc đó, thì lại sớm nơi đây.
Nhân dân được tin Thái tử nhảy
xuống hố lửa, họ nô nức kéo nhau đi đến kinh thành đông như hội, sau
đó một số Đại biểu của nhân dân, tới thưa với Thái tử rằng:
- Kính thưa Thái tử : Lũ chúng tôi
hay tin Ngài vì sự nghe đạo nhảy xuống hố lửa, lợi ích chưa thấy đã
thấy sự tang thương cho quốc dân! Vậy kính mong Ngài miễn bỏ việc đó,
để cho quốc gia được an lạc.
Thái tử đáp: - Các ông lẳng lặng
để nghe tôi nói, thiệt hại hay lợi ích. Nhận thấy con người sống thác
từ đời vô thủy cho tới ngày nay, không số tính, chết cõi này sinh cõi
kia luân chuyển như bánh xe quay không mối. Trong loài người vì lòng tham dục,
nên giết hại lẫn nhau; trên cõi trời khi hết tuổi thọ, thì lo về mất
sự dục lạc; nơi địa ngục lửa đốt suốt ngày đêm, nào nước sôi,
búa chém, dao đâm, núi dao, rừng kiếm, hành phạt con người vô cùng thảm
khốc, trong một ngày chết đi sống lại biết bao lần, sự hình ngục
không thể giải bày cho xiết. Cái khổ trăm thứ tên độc xiên dùi vào
mình loài ngạ quỉ. Cái khổ kéo cày chở nặng loài súc sinh, sau lại
dâng thân cho người ăn thịt, những nỗi khổ như thế, khó nói hết trong
những kiếp đã chịu đoạ đày, xét lại những thân mạng ấy chỉ uống
mà thôi, có làm được một việc gì về vấn đề giải thoát cho chính
mình và chúng sinh trong pháp giới, ai đã biết đem thân ấy chết về việc
nghe đạo bao giờ. Ta đem dâng thân này, cúng dàng để nghe đạo giải thoát,
sau thành Phật, ta sẽ đem lại cho lũ các ông năm phận pháp thân, can chi
phải ngăn cản công việc ta đã quyết định làm.
Mọi người nghe Thái tử nói xong,
ai nấy đều nín thinh, không dám trả lời sao hết.
Khi sắp nhảy xuống hố lửa Thái
tử nói:
- Kính thưa Đại Sư ! Xin thuyết pháp
trước khi tôi nhảy xuống hố.
Đại Sư đọc bài thơ như sau:
- Thường hành ư từ tâm,
- Trừ khứ khuế, hại tưởng.
- Đại bi mẫn chúng sinh !
- Căng thương vị vũ lệ !
- Tu hành đại hỷ tâm,
- Đồng kỷ sở đắc pháp.
- Cứu hộ dĩ đạo ý
- Nãi ưng Bồ Tát hạnh.
Nghĩa là :
- Thường làm theo tâm từ
- Trừ bỏ tưởng, giận hại.
- Đại bi thương chúng sinh !
- Quặn lòng rơi nước mắt !
- Tu làm tâm đại hỉ,
- Với mình cùng đắc pháp,
- Cứu giúp bằng đạo lý,
- AṠlà hạnh Bồ Tát.
Khi sắp gieo đầu xuống hố lửa
thì vua Đế Thích và vua Phạm Vương chạy lại cầm tay hỏi gạn rằng:
- Thái tử hãy khoan, để tôi nói
chuyện đã : Một ông vua có đức nhân, thì muôn dân được an lạc ! Chúng
tôi nhận thấy Thái tử là người đức tầy bốn biển, Phụ Hoàng yên
lòng có người nối trị nuôi dân, hà tất vì một câu đạo mà bỏ tất
cả chúng sinh trong thiên hạ, theo ý chúng tôi thì không nên quá ư thiên chấp
như vậy.
Thái tử đáp lời rằng:
- Thưa quý Ngài! Tôi nhận thấy phần
nhiều người, chỉ biết lúc an vui, chớ không lo một ngày gặp tai nạn!
Chỉ biết cái sống hôm nay mà không sợ cái chết của ngày mai. Sở dĩ tôi
làm một việc có thể an vui mãi mãi, cho chúng tôi và tất cả chúng sinh,
chứ không phải tôi không biết thương chúng sinh! Quý Ngài không nên cản
trở đạo tâm cao cả của tôi làm gì.
Nói xong Thái tử nhảy xuống hố lửa!
Tự nhiên trời đất chuyển biến làm cảm động cả thiên cung. Khi đó mọi
người đều sa nước mắt, cũng có người lên tiếng khóc thương! Giờ phút
đương làm cho mọi người khủng hoảng, thì hố lửa ấy tự nhiên biến
thành một ao sen, mùi hương thơm ngào ngạt, những làn gió thổi mát, thấu
đến tâm phủ của mọi người, họ nhìn vào thấy Thái tử ngồi trên đài
sen, ai nấy đều vui mừng không tả xiết. Lúc đó hoa trên trời bay xuống
như mưa. Vua Đế Thích, vua Phạm Thiên cũng phải cất tiếng khen rằng:
- Quý hóa! Cầu đạo như vậy, sau
này quyết định thành Phật.
Kính lạy Ngài! Nhà vua thuở đó
nay là thân phụ Ngài (Tịnh Phạn Vương), bà Hoàng hậu thuở đó nay là
thân mẫu Ngài (Ma Gia), Thái tử nhảy xuống hố lửa chính nay là Ngài, cũng
vì thương chúnh sinh, cầu pháp như ngài đó, nay đã thành công, cúi xin
Ngài từ bi thuyết pháp, tế độ quần sinh qua nơi biển khổ !
Kính lạy Ngài! Lại một đời quá
khứ nữa, tới nay vô lượng kiếp, cũng Châu Diêm Phù này có một nước
tên là Ba La Nại, nước ấy có năm trăm vị Tiên sĩ tu trong núi, ông Uất
Đà La làm thầy các vị Tiên này, tuy ông tu theo Tiên đạo, nhưng ông hằng
mong được gặp chánh pháp của Như Lai (Phật), ông đã từng đi khắp bốn
phương trời, và thông báo cho thiên hạ biết rằng:
- Tôi Đại Tiên sĩ rất muốn được
nghe chánh pháp của đức Như Lai, ai biết nói cho tôi nghe, nếu muốn dùng
gì tôi xin dâng biếu.
Khi đó có một người dòng Bà La
Môn tới chỗ ông nói rằng:
- Nghe biết Tiên sĩ muốn tìm hiểu
chánh pháp của Như Lai, chính tôi là người hiểu biết giáo pháp của Như
Lai, nếu Ngài muốn hocỏi, tôi sẽ thành thực giảng thuyết, nhưng nghe
là một việc rất khó.
Đại Tiên thưa: - Kính thưa Đại
sư việc nghe pháp phải thế nào xin Ngài dạy bảo cho?
Đáp: - Ngài có thể lột da của
Ngài để làm giấy; chẻ xương của Ngài dùng làm bút; lấy máu của Ngài
để làm mực viết lấy giáo pháp của Như Lai, thì tôi sẽ thuyết cho
Ngài nghe.
- Dạ, rất đa tạ Đại Sư, chúng
tôi xin tuân lời của Đại Sư dạy.
Nói dứt lời ông sai người lấy
dao lột da, chẻ xương, lấy máu thực sự, làm xong ông ngửa mặt thưa rằng:
- Dạ, kính xin Đại Sư đọc để
chúng tôi tiện viết ạ !
Đại sư đọc bài thơ rằng:
- Thường đương nhiếp tâm hành
- Nhi bất sát, đạo, dâm;
- Bất lưỡng thiệt ác, khẩu,
- Vọng ngôn, cập ỷ ngữ.
- Tâm bất tham chư dục;
- Vô sân, khuể, độc tưởng;
- Xả ly chư tà kiến.
- Thị vi Bồ tát hạnh.
Nghĩa là :
- Thường phải nhiếp tâm hành.
- Mà không sát, trộm, dâm,
- Không hai lưỡi, nói ác;
- Nói dối, nói đơm đặt,
- Tâm không tham mọi dục;
- Không sân giận, độc tưởng;
- Xa lìa mọi tà kiến:
- AṠlà hạnh Bồ tát.
Đại Sư thuyết xong thì Ngài viết
cũng vừa xong. Từ đó Ngài dùng bài thơ này đi khắp nhân gian để dạy bảo
cho mọi người biết lối tu hành. Những người được hàm ơn Ngài giáo
hóa, khi mạng chung được thoát khỏi ba đường ác sinh lên cõi Trời, cõi
Người, hương phúc vô cùng vô tận.
- Kính lạy Ngài! Ông Tiên ngày đó
chính là Ngài đấy, Ngài đã vì chúng sinh cầu học đạo một cách khổ cực
đến như vậy, tại sao lại bỏ để vào Niết Bàn mà không thuyết pháp?
- Kính lạy Ngài! Lại một thời
quá khứ nữa, cũng Châu Diêm Phù Đề này, có một ông vua tên là Thi Tỳ,
ở thành Đế Bà Bạt Đề, dân nước lúc đó giàu thịnh vô cùng. Nhà vua
thống trị tám vạn bốn ngàn nước nhỏ, sáu muôn núi sông, tám ngàn ức
dân ấp. Nhà vua có hai muôn bà phu nhân và thể nữ, năm trăm Thái tử, một
vạn quan Đại thần. Vua có hạnh từ bi, thương dân như con đỏ.
Trên Trời lúc ấy, Vua Đế Thích gặp
lúc năm đức ly thân, sắp tới ngày tận số (chết) khí sắc ông lúc nào
cũng âu sầu, ông Tỳ Thủ Yết Ma thấy thế, bèn hỏi rằng:
- Tâu Bệ hạ ! Hồi này Hạ thần
coi khí sắc của Bệ hạ kém xưa nhiều lắm, chẳng hay có chuyện chi, xin
nói cho Hạ thần được rõ.
Đế Thích đáp: - Khanh không biết
hay sao? Hoa trên đầu ta đã héo, tử chứng đã xuất hiện, mạng sống chẳng
còn được là bao, hiện nay ở thế gian không có giáo pháp của Như Lai, ta
không biết qui hướng về đâu nên ta buồn!
Ông Tỳ Thủ Yết Ma thưa rằng: - Tâu
Bệ hạ hiện nay ở thế gian thuộc Châu Diêm Phù có một ông vua tu theo hạnh
Bồ tát, tên là Thi Tỳ, tâm ý bền vững và tinh tiến lắm, sau này quyết
định thành Phật, xin Bệ hạ tới đó quy y, thì lai sinh sẽ được đầy
ý nguyện, đầy vẻ tôn vinh trên cõi nhân, thiên, hoặc xuất thế
gian".
Vua Đế Thích nói: - Nếu như qủa
như lời của khanh nói, thì may cho ta lắm, nhưng phải thử xem hư thực thế
nào. Vậy khanh hóa làm con chim Bồ Câu, ta hóa làm chim Cắt, khanh bay trước
ta bay sau, khi tới nơi khanh bay vào lòng nhà vua, và yêu cầu vua cứu, còn
ta đến sau ta sẽ đòi trả để ăn thịt, xem nhà vua giải quyết thế
nào.
Tỳ Thủ Yết Ma nói: - Tâu Bệ hạ
! Bồ tát là người từ bi phúc đức, chúng ta nên cúng dàng, và ủng hộ
là phải, chứ không nên làm những sự đau khổ đến Bồ Tát.
Vua Đế Thích liền đọc bài thơ
đáp rằng:
- Ngã diệc phi ác tâm,
- Như trân bảo ưng thí.
- Dí thử thí Bồ tát,
- Tri vi chí thành phủ ?
Nghĩa là :
- Ta cũng chẳng ác tâm.
- Nếu thực vàng nên thử.
- Để thử Bồ tát xem,
- Có thực chí thành không?
Vua Đế Thích đọc xong, bắt đầu
Tỳ Thủ Yết Ma hóa làm chim Bồ Câu bay trước, Vua Đế Thích hóa làm chim
Cắt bay sau. Khi tới cung thành, chim Bồ Câu bay thẳng vào lòng nhà Vua tỏ
vẻ sợ hãi, rồi kêu Vua cứu. Chim Cắt bay tới sau, đứng ở trên điện
nói:
- Tâu Bệ hạ ! Xin Ngài trả lại
cho tôi con chim Bồ Câu ấy?
Đáp: - Trả cho ngươi để làm chi?
- Tâu Bệ hạ ! Nó là món ăn của tôi, tôi đương
đói trả để tôi ăn.
Đáp: - Ta có nguyện cứu tế cho
muôn loài, nó đã lại đây với ta thì ta không trả đâu.
- Tâu Bệ hạ ! Ngài tự nói cứu tế
cho muôn loài, mà cướp món ăn của tôi, thì tôi phải chết đói, đối với
tôi không phải là một trong muôn loài hay sao!
Đáp: - Ngươi đói thì có thể
dùng thứ thịt khác được không?
- Tâu Bệ hạ ! Vâng! Cũng được
nhưng phải cho tôi thứ thịt hãy còn tươi, máu hãy còn nóng, thì tôi
dùng.
Nhà Vua thầm nghĩa: - Nếu thế thì
phải giết một con vật khác; nhưng nếu giết một con, cứu một con cũng
vô ích, chi bằng ta cắt thịt của ta thay thế cho nó là hơn.
Nghĩ xong lấy dao cắt một miếng
thịt đùi ra trao cho chim Cắt và nói rằng:
- Đây! Ngươi dùng miếng thịt của
ta để thay chết cho Bồ Câu.
Chim Cắt ra cách không hài lòng
nói:
- Tâu Bệ hạ ! Ngài đã mang danh
là vị Đại Thí chủ, đã dùng con mắt bình đẳng đối với tất cả, tôi
đây tuy là một con chim nhỏ thực, nhưng nếu theo sự công bình, thì Ngài
phải bắt cân để chim một bên thịt một bên; thịt và chim bằng nhau
thì tôi sẽ nhận.
Theo lời chim nói có lý phải, nên
nhà vua sai người bắt cân, để chim một bên để thịt nhà vua một bên,
bắt đầu để một miếng hãy còn nhẹ, lại cắt thêm miếng nữa, vẫn
thấy còn nhẹ, dĩ chí nhà vua cắt hết một vế đùi, nhưng vẫn nhẹ như
thường, sau cắt hết hai vế đùi, cho đến hai cánh tay, hai bạng mỡ, song
vẫn còn nhẹ sau róc hết các thớ thịt ra để lên cũng vẫn còn thấy nhẹ,
chim vẫn nặng hơn, nhà vua liền đứng dậy để bước lên bàn cân, thì
đau quá, khí lực đã hết nên Ngài ngã lăn đùng xuống đất, mê mệt
không biết gì, giờ lâu tỉnh lại, thầm nghĩ rằng:
- Ta từ bao kiếp đến nay, cũng chỉ
vì có thân này, mà làm cho ta khốn khổ, nổi chìm trong ba cõi, trôi dạt
trong sáu thú, cũng do tham thân sống, tiếc thân sống, nuôi nó bảo thủ
nó, gìn giữ nó, yêu quí nó, vì nó mà làm hại biết bao sinh mạng khác,
nhưng trái lại rồi một ngày gần đây nó lại tan không, hòa đồng với
đất, nước, cây cỏ, chưa bao giờ vất nó đi, để hy sinh mà cứu chúng
sinh, vậy ta phải tiến lên để đập tan những bức thành ngã chấp từ
bao kiếp tới nay, để đạt tới pháp thân bất diệt.
Nghĩ xong liền ngồi dậy cố gắng
đứng lên bàn cân nhìn vẻ mặt vẫn vui tươi!
Bấy giờ trời đất tự nhiên chuyển
động sáu lần, thiên cung nghiêng ngả, có rất nhiều người ở các cõi
trời bay xuống xem, họ nhận thấy một ông vua, quên mình để cứu một
con vật, tất cả nhân gian thiên thượng, chưa từng ai làm nổi, họ đều
cảm động rơi lệ chứa chan, và tung các thứ hoa xuống cúng dàng.
Đối với lòng đại bi cứu sinh một
cách dũng mãnh như vậy, vua Đế Thích cũng phải cảm phục và hiện lại
nguyên hình rồi nói rằng:
- Kính thưa Ngài! Tôi thấy Ngài
làm hạnh Bồ tát, nên tôi tới đây để thử Ngài đấy thôi, chính tôi
đây là Đế Thích Vương là chúa cõi trời Đao Lợi. Nhưng xin hỏi Ngài:
Ngài làm những việc mà người đời không làm nổi như vậy, để cầu làm
gì ? Làm Đế Thích hay làm Chuyển Luân Thánh Vương?
Nhà vua đáp: - Thưa Ngài tôi nguyện
đem lòng từ bi cứu hộ chúng sinh để cầu thành Phật, chứ không có ý cầu
làm Đế Thích hay Chuyển Luân Thánh Vương mong hưởng những thú vui trong
ba cõi.
Vua Đế Thích nói: - Nhà vua cắt thịt
đau đớn như vậy, thì tâm có phàn nàn gì không?
Đáp: - Thưa không!
Vua Đế Thích nói: - Nhà vua nói
không, việc đó thì ai biết? Tôi coi thân thể nhà vua run rẩy như vậy, khí
sắc đã gần tuyệt, tự nói không thì lấy gì làm bằng?
Đáp: - Trước mặt Ngài tôi xin có
một cụ thể để chứng tỏ lòng thành của tôi, nói xong Ngài lập thệ rằng:
- Kính lạy thập phương Đại Giác
tam thế Hùng Sư ! Nếu con chí thành cầu đạo! Xin cho con lại được bình
phục như cũ.
Thệ dứt lời, nhà vua lại được
lành mạnh như cũ, những vết thương tiêu tan, da dẻ lại tươi sáng hơn
xưa.
Bấy giờ tất cả trời người phàm
thánh ai nấy đều tắc lưỡi bái phục tâm chí thành của nhà vua, và coi
như một việc chưa từng có, thảy đều kinh sợ vui mừng!
- Kính lạy Ngài! Vua Thi Tỳ thuở
đó chính là Ngài đấy, Ngài đã vì chúng sinh chịu cực khổ như vậy! Giờ
phút này chúng sinh đương bị chìm đắm trong bể sinh tử luân hồi; phơi
thây trong rừng tà kiến, dục vọng! Ngóc đầu lên không ai vớt, gào kêu
không kẻ chỉ đường. Kính xin Ngài từ bi cứu tế thuyết pháp độ sinh,
khiến cho khắp nhân thiên, phàm thánh được mong ân đức hóa.
Vua Phạm Vương đứng trước đức
Phật tán dương công đức, và tha thiết cầu thỉnh Ngài thuyết pháp độ
sinh một cách thành thực, nên đức Phật hứa lời ông thỉnh.
Đầu tiên Ngài đến nước Ba La Nại
thuyết pháp ở vườn Lộc Uyển độ cho nhóm ông Kiều Trần Như năm người.
Ngôi Tam Bảo từ đấy mới xuất hiện ở thế gian.