- Kinh Hiền Ngu
- Thích Trung Quán dịch
- Phẩm thứ hai mươi mốt
- HAI VỢ CHỒNG NGHÈO
CHÍNH tôi được nghe: Một thời Đức
Thế Tôn ở nước Xá Vệ, tại tinh xá Kỳ Hoàn giảng thuyết cho bốn
chúng tu tập.
Thuở đó có ông Trưởng giả sinh được cô con
gái, dong nghi tốt đẹp, vào bậc nhất nhì hạng nữ lưu trong nước, lạ
thay! Cô này sinh ra đã có miếng lụa trắng bọc quanh người. Thấy thế
cha mẹ cô cho là quái gở, mời thầy về coi, thầy nói:
- Ông bà không lo, cô gái của ông bà có phước
đức lớn, và tôi xin đặt tên cho cô là Thúc Ly.
Thúc Ly lớn thì miếng lụa cũng lớn theo. Cô
xinh đẹp lại con nhà sang trọng, nên trong nước nơi xa, nơi gần, đều đến
cầu hôn, nhưng cô không ưng thuận một ai.
Hôm ấy cha cô gọi thợ gốm về nhà làm các đồ
nữ trang, cô hỏi:
- Thưa cha! Cha làm những vật này để làm gì?
- Con đã lớn tuổi, cha làm cho những vật này
để gả chồng cho con.
- Thưa cha! Vợ chồng chỉ có nhất thời, con
xét vô ích, chỉ gây thêm cái đau khổ cho mình mà thôi, ý con muốn xuất
gia tu đạo giải thoát là hơn.
Ông bà chỉ sinh được mình cô, nên tùy ý chứ
không cưỡng ép.
Hôm sau ông đi mua lụa sạch điệp về may áo,
cô hỏi:
- Thưa cha! Lụa này để may áo gì?
- Cha may áo Ngũ Điều cho con đi xuất gia!
- Thưa cha! Khỏi phải may nữa! Tấm áo con
đương mặc đây đủ rồi, xin cha dẫn con đến nơi Phật ngự!
Hôm sau cả hai ông bà và cô cùng đi yết kiến
Phật tới nơi cúi đầu làm lễ bạch rằng:
- Kính lạy đức Thế Tôn! Thân người khó được,
gặp Phật tại thế lại khó hơn, cúi xin Ngài từ bi tế độ cho con được
xuất gia tu đạo!
Phật dạy: Thiện Lai Tỷ Khưu! Ngài nói dứt lời
đầu cô rụng hết tóc, còn tấm lụa trên mình cô biến thành áo Cà Sa Ngũ
Điều. Phật giao cô cho bà Đại A驠Đạo Tỷ
Khưu Ni dạy bảo pháp tu, cô tu hành tinh tiến, chẳng bao lâu chứng quả A
La Hán.
Tôi thấy thế cho làm lạ nên tôi (A Nan) quỳ xuống
thưa rằng:
- Kính lạy Đức Thế Tôn! Thúc Ly Tỷ Khưu Ni
xưa tu công đức gì, nay được sinh vào nhà tôn quý, lại có mảnh lụa trắng
sinh theo, xuất gia chưa được bao lâu đã chứng quả La Hán, cúi xin chỉ
giáo cho chúng con được rõ.
Phật dạy rằng: - Này ông A Nan hãy nghe cho kỹ,
tôi sẽ nói cho ông hay!
- Dạ con xin chú ý nghe!
- A Nan! Đời quá khứ đã quá lâu xa, có đức
Phật ra đời, hiệu là Tỳ Bà Thi, thường ngày Ngài cùng các đệ tử đi
tế độ nhân gian, đi đến đâu vua quan dân chúng cúng dàng rất đông, và
đặt ra những kỳ đại hội để thỉnh Phật thuyết pháp.
Khi đó một thầy Tỷ Khưu có lòng quảng đại,
muốn tiếp phúc cho nhân dân, nên ngài chăm đi khuyến hóa từng nhà, làm hạnh
bố thí và nghe giảng thuyết chánh pháp của Như Lai.
Thuở đó có một thiếu phụ nhà rất nghèo khổ,
hai vợ chồng chỉ có mảnh vải che thân, nếu chồng đi xin thì chồng mặc,
vợ trần truồng ngồi trong đống cỏ khô, nếu vợ đi xin thì vợ mặc,
chồng trần truồng ngồi trong đống cỏ khô.
Thầy Tỷ Khưu đi qua ngó thấy cô, Ngài nói rằng:
- Cô nên biết: Được sinh làm người là khó, gặp
Phật tại thế lại khó hơn, hiện nay đức Phật đang thuyết pháp, cô đi
đến nghe thuyết pháp được phước vô lượng, con người tham sẻn bị tội
nghèo đói, chăm làm hạnh bốt thí được phước giàu sang.
- Dạ! Kính bạch Đại Đức, con rất sung sướng
được nghe lời của Ngài giáo hóa, xin Ngài hãy đứng đây chờ con một
chút!
Cô vào nhà bảo chồng rằng:
- Anh ơi! Ngoài ngõ có một vị Sa Môn khuyên
chúng ta nên đến gặp Phật, để nghe Phật thuyết pháp, và khuyên ta nên
làm việc bố thí, là vì đời trước không biết bố thí nên kiếp này bị
nghèo cùng khổ não, bây giờ ta phải làm cách gì, để trồng cái nhân
lành, ngõ hầu kiếp sau mới có phần an hưởng.
Đáp: - Nhà ta nghèo đói như thế này, được bữa
hôm mất bữa mai, biết lấy gì mà bố thí.
- Anh ơi! Đời trước tham sẻn, lại không biết
làm hạnh bố thí cho nên đời này, bị nghèo khốn, nếu kiếp này không
làm nhân bố thí đời sau lấy phước gì để nương cậy? Bây giờ anh
hãy nghe tôi, tôi quyết định bố thí.
Người chồng thầm nghĩ: "Hay là vợ ta có
chút của riêng", thì cứ đồng ý đi:
- Phải em cứ bố thí đi, việc đó anh rất vui
lòng!
- Thưa anh! Em muốn đem mảnh vải của em đang
khoác đây ra để cúng dàng, anh có ưng thuận không?
- Hai vợ chồng chúng ta chỉ có một mảnh vải
này, che thân để hằng ngày đi xin nuôi nhau, bây giờ đem cúng dàng thì lấy
gì che thân mà đi xin, ngồi nhìn nhau mà chết hay sao?
- Anh ơi! Con người ai cũng phải chết, không bố
thí với bố thí, rồi cũng chết cả, thà bố thí mà chết, đời sau còn
có phước lành, hưởng quả báo giàu sang, không làm hạnh cúng dàng bố
thí sau rồi cũng chết, trái lại đời sau không có nhân lành trông cậy.
Người chồng nghe vợ nói phải, vui vẻ đáp:
- Em nói thế hay lắm! Bây giờ chúng ta giữ lấy
phần chết, đem cúng dàng cầu phước lành cho đời sau!
Cô thấy chồng có lòng cương quyết và vui vẻ,
nên ra thưa rằng:
- Kính bạch Đại Đức, xin Ngài trèo lên mái
nhà, con có chút vật mọn dâng Ngài về cúng Phật.
- Muốn cúng thì dâng trước mặt ta, để ta chú
nguyện cho, trèo lên mái nhà làm chi?
- Bạch Đại Đức, vợ chồng con chỉ có một mảnh
vải này, trong nhà không có vật gì khác nữa, sợ lõa lồ thân thể đàn
bà xấu ác, tội nghiệp, nói xong vào nhà đóng cửa, cởi mảnh vải vất
qua cửa sổ cúng dàng.
Thầy Tỷ Khưu thấy vợ chồng nhiệt tâm như vậy,
mặc dầu bẩn cũng cứ nhận làm phép chú nguyện mang về dâng Phật.
Vừa về tới Tinh Xá, Phật hỏi ngay:
- Tỷ Khưu mang mảnh vải ấy lại đây cho ta!
- Dạ! Kính lạy đức Thế Tôn, nhận lòng thành
cúng dàng của vợ chồng nhà nghèo.
Phật liền đỡ lấy, và có vẻ thương!
Lúc đó có ông vua, hoàng hậu, cung phi, thể nữ,
quan đại thần, dân chúng đương ngồi nghe Phật thuyết pháp, ai cũng có
chút tâm lạ với Phật, vì Phật cầm cái mảnh vải đầy nhơ bẩn cáu
ghét tanh hôi. Phật biết tâm của đa số người như thế, ngài nói:
- Ta xem trong đại hội này, phát tâm làm việc bốt
thí lớn và thanh tịnh, thì không ai hơn được người này!
Nghe Phật nói, tất cả đại hội đều sợ, Bà
Hoàng hậu vui vẻ cởi áo của mình và nữ trang, vua cũng lấy áo và tiền
bạc, sai người mang đến cho hai vợ chồng Đàn Ly Già, và mời ngay đến
chốn Phật nghe pháp.
Nhân thế đức Phật thuyết về phước báu bố
thí và tội keo sẻn trộm cắp cho đại chúng nghe, khi đó có rất nhiều
người phát tâm tu hạnh bố thí!
Tới đây Phật nhắc lại rằng:
- A Nan! Ông nên biết vợ Đàn Ly Già, thuở đó
nay là Tỷ Khưu Ni Thúc Ly vì phát tâm thanh tịnh cúng dàng, nên trong chín mươi
mốt kiếp, sinh nơi đâu cũng có tấm lụa sinh theo, lại được giàu sang
sung sướng an vui. Cũng bởi nghe Phật thuyết pháp và có tâm cầu giải
thoát, nên đời nay được gặp ta chứng quả A La Hán như thế đó, các
ông cũng nên tinh tiến nghe pháp và bố thí, ngày sau sẽ kết quả trang
nghiêm.
Phật thuyết xong, có rất nhiều người phát
tâm cúng dàng, làm hạnh bố thí, ai nấy đều vui vẻ lễ kính mà lui.